Salvator Rosa (1615–1673) był włoskim malarzem, rytownikiem, poetą, satyrykiem i kompozytorem barokowym. Jego twórczość malarska charakteryzuje się romantycznymi krajobrazami i scenami historycznymi, często osadzonymi w ciemnej i dzikiej naturze. Miał znaczący wpływ na rozwój romantyzmu w sztuce.
Życiorys
Salvator Rosa urodził się w Arenelli, na przedmieściach Neapolu, 20 czerwca lub 21 lipca 1615 roku. Jego matką była Giulia Greca Rosa, członkini jednej z greckich rodzin sycylijskich. Jego ojciec, Vito Antonio de Rosa, był geodetą i namawiał syna, aby został prawnikiem lub księdzem. Salvator jednak zdecydował się na karierę artystyczną i rozpoczął studia w Neapolu, gdzie podziwiał twórczość hiszpańskiego realisty Jusepe de Ribery.
W 1635 roku Rosa wyjechał do Rzymu, gdzie zyskał uznanie i sławę jako malarz i poeta. Zaprzyjaźnił się z wieloma intelektualistami i artystami, takimi jak Pietro Testa, Claude Lorrain, Nicolas Poussin i Giovanni Battista Ricciardi. Malował głównie dla prywatnych kolekcjonerów, unikając zleceń kościelnych i dworskich, które ograniczały jego swobodę twórczą. Jego obrazy przedstawiały często sceny z Biblii, mitologii i historii starożytnej, a także pejzaże z pustelnikami, włóczęgami, bandytami i czarownicami. Rosa był także uzdolnionym grawerem i rysownikiem, tworzącym pod wpływem caravaggionistów włoskich.
W latach 1640–1649 Rosa przebywał głównie we Florencji, gdzie cieszył się patronatem kardynała Carlo de’ Medici. Tam też poślubił Lucrezię Marinelli, z którą miał czworo dzieci. W Florencji Rosa zajął się także pisaniem satyr, w których krytykował ludzkie wady, takie jak rozrzutność, pycha i nikczemne obyczaje królów i możnowładców. Jego satyry przysporzyły mu wielu wrogów wśród artystów i intelektualistów, zwłaszcza w Rzymie, gdzie skrytykował znanego architekta i rzeźbiarza Giovanniego Lorenzo Berniniego.
Następnie, w 1649 roku Rosa powrócił do Rzymu, gdzie kontynuował swoją działalność malarską i literacką. Zmarł tam 15 marca 1673 roku na zapalenie płuc i został pochowany w bazylice Santa Maria degli Angeli e dei Martiri.
Dziedzictwo i wpływ
Salvator Rosa był jednym z najbardziej oryginalnych i niekonwencjonalnych malarzy barokowych. Jego krajobrazy, przedstawiające „sublimną” naturę, często dziką i wrogo nastawioną do człowieka, były przeciwieństwem „malowniczych” widoków Claude’a Lorraina i prototypami krajobrazu romantycznego. Rosa był także prekursorem romantyzmu w literaturze, wyrażając swoje poglądy i uczucia w satyrach i poematach. Jego życie i twórczość były inspiracją dla innych artystów, takich jak Ernst Theodor Amadeus Hoffmann, Antônio Carlos Gomes, Cesare Pugni, Cyprian Kamil Norwid i Czesław Miłosz.
Źródła
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Salvator_Rosa
- https://en.wikipedia.org/wiki/Salvator_Rosa
- https://pantheon.world/profile/person/Salvator_Rosa
- https://www.wikiart.org/en/salvator-rosa
